Doelbepaling 4: sparren, kaderen, focus, schaven en bijstellen

In de aanloop naar afronding heb ik een prettige, pittige sparringsessie gehad met Adriaan. Centrale vraag was: "Hoe verhouden mijn trapmodel met indicatoren, het 4V-model en de levels met betrekking tot zelfregulatie zich tot elkaar". Al met al was er wel wat discussie nodig om tot een juiste duiding met betrekking tot mijn herontwerp te komen. Wat het mij heeft gebracht is dat ik nu scherper kan stellen wat ik voor ogen heb.

In mijn trapmodel is weergegeven wat ervoor nodig is om ons beoogde onderwijs te realiseren. Wat vraagt dat van de leerkracht? Wat heeft de leerling nodig? Wat betekent dat voor de componenten binnen ons curriculum? Het is een graadmeter om te bepalen waar we nu als school staan en waar we naar toe willen / moeten met als doel onze hogere missie te bereiken. De hogere missie staat beschreven in ons schoolplan als zijnde:

Onze belangrijkste taak is het begeleiden van kinderen in groeien naar sociale, kritische en verantwoordelijke mensen die een zelfstandige visie hebben op de wereld om hen heen en daarin verantwoorde keuzes kunnen maken.

De leerkracht staat centraal in mijn herontwerp. Talloze onderzoeken tonen aan dat de leerkracht bepalend is binnen goed onderwijs (Verbeek,2010, Verbeek & Veschuren,2010,).
Bij de leerkrachten op de Elzen kwam het signaal dat er te weinig structuur zat in de opbouw van het rekenwiskunde onderwijs. Er was te weinig eenduidigheid en dat leidde tot grote verschillen in het leerkracht handelen en in de kwaliteit van het rekenonderwijs.
Onderzoek toont aan dat de kwaliteit van het reken-wiskunde onderwijs staat of valt met de kennis van de leerkracht en zijn inzicht in de gehele ontwikkelingslijn van de leerling op rekenwiskundig gebied(KNAW,2009,Oonk & De Goey,2006, Verbeeck & Verschuren,2010, Van Groenestijn, Borghouts & Jansen,2011)

Om deze kennis, dit inzicht te stroomlijnen heb ik een generiek 4V-model ontwikkeld.

Dit 4V-model is gericht op het genereren van drijfvermogen (Boswinkel & Moerlands,2002; Verbeeck & Verschuren,2010;Lukassen & Sjoers,2011). Het kan toegepast worden op het kerndomein rekenen, maar ook op de kennis en vaardigheden die de leerkracht nodig heeft om autonoom, zelfregulerend leren op het kerndomein rekenen & wiskunde mogelijk te maken. Leerkrachten kunnen kinderen alleen ruimte bieden voor zelfregulerend autonoom leren wanneer ze een ruime kennisbasis hebben binnen het te ontwikkelen kerngebied. En daarnaast kunnen ze autonoom, zelfregulerend leren alleen mogelijk maken wanneer ze kennis hebben met betrekking tot de zelfdeterminatie theorie en autonoom leren (Verbeeck, 2010).

In mijn ontwerpenproducten speelt het 4V-model een belangrijke rol. Het biedt leerkracht te kans om de stappen binnen een leerlijn in te delen op 4 ontwikkelingsniveaus en hun instructie, begeleiding, opdrachten, toetsingen daarbij aan te laten sluiten. Het geeft inzicht in waar de leerling zich op dat specifieke moment zich in zijn ontwikkeling bevindt en wat dat vraagt van de leerkracht. Het dient dus als en taxonomie. Het geeft opvolgende, voorwaardelijke stappen aan.

Wanneer het 4V-model per leerlijn school breed wordt ingevuld, biedt het een inzicht in waar de leerling zich op dat moment zich bevindt en hoe de leerling zich verder kan ontwikkelen. Daarbij komt ruimte voor differentiatie, niet alleen divergent maar ook convergent. Het maakt mogelijk dat een leerling op 1 leerlijn al op een hoger ontwikkelingsniveau zit dan op een andere leerlijn. Een leerling kan zich horizontaal, verticaal of met een combinatie daarvan door 4V-model bewegen.

Het model kan wordt ook ingezet als observatietool. Het helpt leerkrachten om de zichtbare activiteiten van de leerling om te zetten naar een helder ontwikkelingsniveau, om zo te komen tot een assessment as learning. Wat moet er op ieder ontwikkelingsniveau bereikt worden? Hoe geef je daar effectief feedback op?

De materialen en speelleeractiviteiten kunnen in het 4V-model worden geclassificeerd naar het juiste ontwikkelingsniveau.

Nog niet ontwikkelt is een passend 4V-model voor de leerling. Een model waarop de leerling kan zien of aangeven waar hij per leerlijn staat in zijn ontwikkeling, wat de verwachtingen zijn per niveau en hoe hij daar invulling aan kan geven. Dit zou naadloos aankunnen sluiten op het werken met een portfolio als proof of learning in plaats van een rapportage vanuit de leerkracht. Dit zou het plaatje af maken. Dan is de optimale omgeving van autonoom zelfregulerend leren voor de leerling en door de leerkracht compleet.

Link naar doelbepaling.
Link naar literatuurlijst.
Link naar conceptmap 4V-model.
Link naar generiek 4V-model.
Link naar generiek 4V-model leerlijn.
Link naar 4V-model kennis.
Link naar 4V-model proces.
Link naar 4V-model observatielijst.
Link naar 4V-model classificatie rekenen.